venres, 6 de xuño de 2014

A PROL DO ESTATUTO



A PROL DO ESTATUTO / Banet Fontenla, Manuel
Agosto de 1933
Nós, Pubricacións Galegas e Imprenta, Rúa do Vilar 15, Santiago
19 páx. ; 16,5 cm.

O folleto A prol do Estatuto foi escrito por Manuel Banet Fontenla e impreso pola editorial Nós no obradoiro da rúa do Vilar de Compostela en agosto de 1933.

Banet Fontela foi un avogado e notario de ideoloxía galeguista, membro moi activo das Irmandades da Fala e que tamén participou na fundación da Academia Galega.

O exemplar utilizado para facer esta recensión está dedicado por Banet a Manuel Casás Fernández, quen foi alcalde da Coruña e presidente da Academia Galega.

Este documento de carácter político exemplifica o intenso debate que acompañou o proceso de aprobación do Estatuto de Galiza entre 1931, ano en que comezaron os primeiros traballos de redacción dos sucesivos anteproxectos, e xuño de 1936, cando os electores referendaron o texto definitivo.

Os traballos para a redacción do Estatuto de Autonomía comezaron logo da proclamación da II República o 14 de abril de 1931, pero estes primeiros anteproxectos decaeron debido ao desinterese das autoridades republicanas por iniciar un proceso de descentralización. O impulso definitivo que conduciu á aprobación do Estatuto produciuse logo da fundación do Partido Galeguista en decembro de 1931 e da convocatoria meses máis tarde da Asemblea de Concellos en Compostela. Unha comisión delegada redactou un novo proxecto de Estatuto e someteuno á aprobación da Asemblea en decembro de 1932. Non obstante, non foi posible someter o texto a referendo antes da vitoria da Frente Popular en febreiro de 1936.

O folleto de Banet Fontela impreso en agosto de 1933 participa no acendido debate entre os defensores e os inimigos do Estatuto, interrompido polo bienio negro dos anos 1934 e 1935, e que finalmente concluíu no histórico referendo impulsado polo Partido Galeguista e celebrado o 28 de xuño de 1936.


Sinopse do texto

Estas liñas escribíanse cô gallo de, no pouco que corresponde a sua cativés, contribuir á propaganda da Autonomía de Galiza e do seu Estatuto.

O 14 D’ABRIL E A CONSTITUCIÓN

A creba da monarquía produciuse pola súa alianza co réxime centralizador para limitar a democracia. Os políticos do réxime desaparecido non tiveron en conta a diversidade dos pobos de España e “ceibaron a vóo a sinería estrondosa do patrioteirismo chinchineiro, teimando a, có seu balbordo, afogaren os doídos berros de redención e liberdade”.

As protestas de Cataluña puxeron de manifesto a existencia do problema catalán, e os vellos políticos guindaron contra ela “os axes féridos da incomprensión meseteira e os esconxuros tremantes do inequilibrado quixotismo”.

O 14 de abril crebou o réxime centralizador e uniforme da monarquía, instaurando a verdadeira democracia para acabar coa tiranía do patriotismo. E malia non ter acadado “un réxime de diversidade uniformista, ou federal, nin tampouco un réxime constitucional de diversidás diferenciadas, ou d’autonomías integrás”, a República guindou por terra os marcos legais que impediron artellar unha nova organización do estado.

A PERSOALIDADE DA GALIZA

A Hespaña non é un pobo homoxéneo, senón un composto orgánico de pobos diferenciados d’abondo.

En Galiza, xeografía, demografía, razóns de orde étnico e racial determinan a existencia dun pobo con rango e atributos de seu.

Os galegos teñen que percorrer o seu propio camiño e para iso precisan da Autonomía, “quérese dicir, aquela liberdade indispensabele pra endereitalos seus propios meios a o cumprimento dos seus fins privativos en todol-os ordes da vida”.

Este constitúe o principal problema de Galiza, incapaz de vivir con consciencia da súa propia forza, abafada baixo o réxime centralizador como un pobo submiso.

O ANCEIO AUTONOMISTA E A RETRANCA

Endebén o anceio autonomista é arestora tan afervoado e asoballador na nosa terra, que non haberá quen ouse resistilo, sen sere por él envolveito e esnaquizado, cando lle a sua hora chegar.

Os inimigos da Autonomía apoñen que Galiza é pobre e non está preparada e tamén que ha saír cara abondo, confundindo o patrioterismo emanado desde Madrid coa uniformidade centralista.

Galiza, afogada desde hai séculos, primeiro pola organización absolutista e logo pola democracia monárquica, non atopou o seu instrumento de loita nas clases vilegas e si nas forzas traballadoras das aldeas e vilas “que impidiron, ainda que caro lles custar, a desgaleguización da Galiza, e conservaron impoluto, a través das xeneracións, ese sintimento racial e antergo, a galeguidade”.

O CHOIO DA CAPITALIDADE

A discusión sobre a situación da capital de Galiza atrasou o proceso de constitución autonómica.

Se semellante endrómena se lles non tivera ocurrido a algúns, tería a Galiza arestora plebiscitado e trunfante o seu Estatuto.

O ESTATUTO DA AUTONOMÍA E O DEBER GALEGO

Aprobado o Estatuto pola Asemblea de Concellos e aceptado o decreto pola legalidade republicana, só falta a súa aprobación polos electores galegos.

O autor solicita o voto a prol do Estatuto no plebiscito, descualificando outras opcións autonomistas críticas coa Asemblea de Concellos, porque cómpre ratificar decontado o texto e non atrasar o proceso con novos debates.

A Cataluña ten xa a autonomía, a Basconia ha tel-a axiña, Valencia e outras rexións andan a precurarena: e a nosa Galiza, sin ela, tería de ficar nun plano d’inferioridade, avencellada máis fortemente aínda que deica o d’agora ao centralismo absurdo que tanto coa Monarquía como coa República lle ven infirindo o trato noxento de colonia.

A aprobación do Estatuto favorecerá o desenvolvemento da economía galega ao ceder o estado a recadación dalgúns tributos e a propiedade dos bens públicos, favorecendo as exportacións e importacións a través dos portos galegos. A maiores, tamén supón o recoñecemento de Galiza como pobo diferenciado, co conseguinte dominio do patrimonio moral e cultural.

Malia non ser perfecto, este é o Estatuto posible hoxe en día e todos os galegos teñen o deber de aprobalo.

Pol-a verdadeira democracia, e pol-o intrés e a dinidade da nosa terra. Por galeguidade.

(1)          Fonte da imaxe de Manuel Banet Fontenla: www.geni.com/people/Manuel-Banet-Fontenla


Ningún comentario:

Publicar un comentario