sábado, 15 de abril de 2017

Carta de Ramón Cabanillas 8



Por fin comezan a endereitarse as cousas para Cabanillas, quen por vez primeira desde que chegou a Madrid semella recuperar o optimismo.

TRANVIA DE MONDARIZ A VIGO

Sr. D. Enrique Peinador

Meu querido Enrique:

Oxe estiven con Leonardo que tiña carta tua. A miña impresión leial ê a de que si él me non sirve ninguén me botará unha man. Ê o soio home que, en Madrí, dame a sensación galega. Creio honradamente que sinte fondamente as nosas cousas e que ten a visión compreta da Terra nosa. Veréino todol-os días, – desque ô 12 que sairá para Galicia, – porque él mesmo me dixo que fose pol-o seu despacho. Coido que fará algo por mín e créme que elo me encherá de ledicia somentes pol-a labazada que levarán os outros.

Figueroa esquirbéume para que me apersoase con Prudencio Rovira: faréino mañán.

As cousas políticas andan medio revoltas. Eiquí dise que Bugallal quixo faguer Ministro a seu irmán Dario e como Maura non entróu por eso combatiraio, ô xordo, nas Cámaras: si tal fai D. Antonio pedirá o decreto de disolución ou ben para él ou ben para os liberaes. Cambó ordenóu o embargo da Diputación de Ourense. E, agora, na combria de Gobernadores seica lle andarán c-o lombo.

O novo fotograbador fíxome uns clichés que trucan: estóu moi satisfeito.

Lémbrate de mín, Esquirbiréiche mais por longo.

Teu de cote,

R Cabanillas

Madrid
5-9-1.921.


Despois da estadía en Cádiz, o deputado Leonardo Rodríguez regresa a Madrid e alí recibe a carta de Peinador encomendándolle a protección do poeta. (1)

Cabanillas confía nel para obter o traballo que até ese momento se lle negou e agora non se trata unicamente de conseguir o sustento senón tamén de darlles con el nos fociños aos que non quixeron axudalo.

Prudencio Rovira (2), a persoa coa que pretende contactar Cabanillas, foi un xornalista, funcionario do Ministerio de Gobernación e secretario particular de Antonio Maura. Nesta altura era ademais deputado polo distrito da Pobra de Trives.

Con respecto aos ruxerruxes da política madrileña, Cabanillas informa a Peinador que Gabino Bugallal, ministro de Gobernación até marzo de 1921, quixo promover o seu irmán Darío, senador vitalicio, ao posto de ministro.

Finalmente Maura, quen accedeu ao posto de Presidente do Consello de Ministros en agosto de 1921 despois do Desastre de Annual, non aceptou as pretensións de Bugallal e permaneceu non cargo até marzo de 1922. O rexionalista Francesc Cambó exerceu o cargo de ministro de Facenda no seu goberno.

(1)    Non obstante a súa procedencia catalá e a militancia no partido conservador, defensores acérrimos do estado centralizado, o deputado por Chantada manifesta comprensión pola ideoloxía galeguista a diferenza dos deputados de orixe galega.
(2)    Prudencio Rovira Pita. (Pontevedra, 1870 – Madrid, 1960)

sábado, 1 de abril de 2017

Carta de Ramón Cabanillas 7



Seis días despois de ter enviado a carta anterior, Cabanillas contacta de novo con Enrique Peinador para pedirlle que interceda no seu favor diante do deputado Leonardo Rodríguez.

TRANVÍA DE MONDARIZ A VIGO

Sr. D. Enrique Peinador

Querido Enrique:

Recibín os teus partes. O primeiro c-un pouco de retraso, mais, de todas maneiras, coido que Leonardo non chegóu a vir porque no “Faro” e na “Zarpa” lin que andaba por Cuntis e que cairá por Mondariz. Non sei si, ô fin, chegarías a velo: fose o que fose, cando lle esquirbas non deixes de falarlle de mín, porque eu sei que te escoita.
O derradeiro parte enchéume de ledicia supondo que a festa estaría boa: o soio feito de sere premiados Pena Novo e Sobrino ê xa un trunfo outísimo porque ¡hai que ver a xentiña que se presentaba, até agora, a eses concursos! O de Pena Novo sei que ê unha cousa grande e os de Sobrino, ¡un artista que vale o que vale! de feito será cousa que encha o deseio galego de atopar o seu tipo de fogar.

Estóuche ben. Non me apuro. Dios e bo e os homes, a remate, non fan mais que o que él quere. Coido que de “O Cabaleiro do Sant Grial” farei unha edición que será unha monada. Xa teño clichés para “Vento mareiro” e “O Mariscal” sairá ben feito.

As cousas seique andan mal: en Larache déronos un pau que nos valdaron; ô redor de catrocentas baixas.

Dios nos teña da sua man. Amén.

Esquirbireiche con calma.

Sabes canto te quere teu irmán en vida e morte,

Ramón

Miña lembranza a todos: a teu irmán moi en especial.

Madrid
¡Terra a Nosa!

30 Agosto 1.921.


As novas aparecidas no Faro de Vigo e La Zarpa sitúan a Leonardo Rodríguez en Cuntis no canto de Mondariz. O deputado non puido acudir este ano ao balneario de Peinador como tiña previsto, porque desde Cuntis viaxou a Cádiz por motivos profesionais.

Do éxito de Lois Peña Novo (1) e Carlos Sobrino (2) temos información pola revista Mondariz. O número de outubro anuncia os resultados do primeiro concurso sobre “Temas interesantes para Galicia”, organizado por Enrique Peinador.

El renacimiento de Galicia se opera visiblemente sobre firme cimentación: la revista MONDARIZ creyó del caso y del tiempo inaugurar el presente año una serie de concursos anuales para que os bos e xenerosos diesen a su tierra los frutos de vigilias e investigaciones en torno a cuestiones de tanta importancia como son: los medios para crear la Mancomunidad económica de las cuatro provincias gallegas; la manera de recoger, conservar y difundir la música gallega y los aspectos aprovechables en la antigua arquitectura civil de Galicia para que sea pronto un hecho la casa moderna gallega. (Revista Mondariz, nº 44 – 20.10.1921)

No acto, celebrado o 27 de agosto de 1921, resultaron premiados Lois Peña Novo pola súa monografía sobre a Mancomunidade das provincias galegas, reclamando para Galiza a transferencia de impostos e competencias desde o Goberno Central, e o pintor Carlos Sobrino polo traballo sobre A Casa galega, describindo as calidades do fogar enxebre. O terceiro premio encol da difusión e conservación da música galega ficou deserto.

Como xa temos comentado en achegas anteriores, dos tres libros citados por Cabanillas na carta unicamente sairá da imprenta de Juan Pueyo a segunda edición de Vento Mareiro en novembro de 1921.

O poeta tamén alude aos últimos acontecementos da guerra do Rif. En concreto Cabanillas fala da ofensiva de Abd el-Krim logo da batalla de Annual, ocorrida en xullo deste mesmo ano.

Por último, Ramón Cabanillas envía un saúdo para a familia de Enrique Peinador e particularmente ao seu irmán Ramón, quen participou na xestión do balneario e no labor en prol da difusión do galeguismo cultural.

(1)    Lois Peña Novo. (Vilalba, 1893 – Outeiro de Rei, 1967) Membro da Irmandade da Fala e da comisión redactora do Estatuto de Autonomía de Galiza. Político na II República. Ensaísta e columnista en prensa.
  (2)  Carlos Sobrino Buhigas. (Pontevedra, 1885 – Vigo, 1978). Pintor e ilustrador.